Στις 9 Νοέμβριου του 1989, πριν από 20 χρόνια, το τείχος του Βερολίνου έπεφτε, σηματοδοτώντας την απαρχή μιας νέας εποχής. Η διχοτόμηση της Ευρώπης, το σιδηρούν παραπέτασμα, Ανατολή και Δύση, δεν υπήρχαν πια. Κάτι που ούτε η πιο μεγάλη φαντασία δεν μπορούσε να συλλάβει είχε γίνει πραγματικότητα.Δημοσιεύτηκε στην Μακεδονία, 6 Νοεμβρίου 2009
Γράφει ο Λεόν Σαλτιέλ
http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=46718
Το 1989, και ό,τι επακολούθησε, έδωσε μια νέα ελπίδα στους πολίτες της Ευρώπης, και κυρίως σε αυτούς της Ανατολικής. “Δημοκρατία”, “κοινωνία των πολιτών”, “ελεύθερη αγορά” ήταν έννοιες που ήρθαν να προστεθούν στην καθημερινότητά τους, με τις τεράστιες προκλήσεις που έφερναν μαζί τους. Πώς περνάς από το ένα καθεστώς στο άλλο, χωρίς κοινωνικές εντάσεις και περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων; Πώς αντιμετωπίζεις τα στελέχη του προηγούμενου καθεστώτος, τους πολιτικούς, τους υψηλόβαθμους υπαλλήλους υπουργείων, τις μυστικές υπηρεσίες, τους αστυνομικούς; Πώς διασφαλίζεις την ομαλή μετάβαση στην οικονομία της αγοράς, περιορίζοντας τις ανεπιθύμητες συνέπειες;
Σε αυτές τις προκλήσεις και ευκαιρίες ήρθε να προστεθεί η προοπτική της συμμετοχής σαν ισότιμα μέλη στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με 27 μέλη σήμερα, κατάφερε να ενοποιήσει μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού χώρου και να διασφαλίσει ένα περιβάλλον ειρήνης, σταθερότητας και συνεργασίας. Το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το άνοιγμα των συνόρων, η ελεύθερη μετακίνηση ένωσαν τις μικρές χώρες της ηπείρου με σύνθετους δεσμούς και της έδωσαν μια ισχυρή φωνή στη διεθνή σκακιέρα, κάνοντας την ενωμένη Ευρώπη σημαντικό παράγοντα των διεθνών εξελίξεων.
Το 1989 έφερε αλλαγές στον χάρτη της Ευρώπης και πέρα από αυτήν, άλλες φορές αναίμακτα και άλλες φορές με καταστροφικές συνέπειες. Χώρες όπως η Σοβιετική Ένωση και η Γιουγκοσλαβία έδωσαν τη θέση τους σε νέα κράτη, απελευθερώνοντας εθνικιστικές δυνάμεις που ήταν εν υπνώσει για δεκαετίες. Οι πόλεμοι στα γειτονικά μας Βαλκάνια είχαν βαρύ φόρο αίματος, χωρίς να έχει εξαφανιστεί με σιγουριά η προοπτική νέων εντάσεων.
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ άλλαξε και αυτός ριζικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Από εκεί που είχε ως σκοπό την προστασία των μελών της συμμαχίας από τη σοβιετική απειλή, έφτασε να ασχολείται με αποστολές εκτός συνόρων, όπως το Αφγανιστάν. Με 28, πια, κράτη-μέλη, αναζητεί ένα νέο ρόλο σε συνθήκες πολύπλοκης ρευστότητας και ασύμμετρων απειλών.
Η πτώση του τείχους του Βερολίνου έφερε σημαντικές συνέπειες και στη χώρα μας. Το άνοιγμα των βαλκανικών χωρών και η είσοδος εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών κυρίως από γειτονικές χώρες προσέφερε νέες οικονομικές ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για την ελληνική κοινωνία. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ξαναέφερε στην επιφάνεια το Μακεδονικό ζήτημα, που ταλανίζει ακόμα τη χώρα μας.
Ο διεθνής ρόλος της Τουρκίας μετεξελίχτηκε και αυτός. Ο ανατολικός μας γείτονας είχε ιδιαίτερα στρατηγική θέση, ως η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ με κοινό σύνορο με τη Σοβιετική Ένωση. Έκτοτε, η Τουρκία διαδραματίζει ένα ακόμη, ίσως σημαντικότερο, ρόλο ως σταυροδρόμι μεταξύ Μέσης Ανατολής, Μαύρης Θάλασσας, Βαλκανίων και Καυκάσου. Από τη χώρα περνούν αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και δίκτυα παράνομης μετανάστευσης και οργανωμένου εγκλήματος.
Η πρόγνωση για το “Τέλος της ιστορίας” δεν επαληθεύτηκε. Το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου, η άνοδος της Κίνας και της Ινδίας, τα μεταναστευτικά κύματα, η κλιματική αλλαγή, η διεθνής οικονομική κρίση είναι μερικές από τις προκλήσεις της νέας εποχής. Ένα είναι σίγουρο μετά τον Νοέμβρη του 1989, ότι ο κόσμος άλλαξε ριζικά, αλλά το ζητούμενο παραμένει το ίδιο: πώς να διασφαλίσουμε έναν ειρηνικό και ασφαλή κόσμο με όσο το δυνατό λιγότερη αστάθεια και συγκρούσεις.
